Hayvanların kendinden üstününe karşı başını yere doğru götürerek eğilmesi görüşüme göre avcı insanlarda anne-babaya, grup liderine ve saireye eğilme olarak oradan da tarıma geçen insanlarda krala, firavuna, tanrılara ve saireye eğilme olarak geçmiş olmalıdır: Namazın asıl kökeni de bu olsa gerek.
Hinduizm’de saygıyla eğilme, selamlama, dua etme anlamlarındaki Hintçe “namaskar” kelimesi Farsça’ya (Persler’e, İran’a)[181] saygıyla eğilme, kulluk ve ibadet etme anlamlarıyla[182] “nemaz” olarak oradan da Türkçe’ye (Selçuklular’a, Anadolu’ya) “namaz” olarak aktarılıp geçmiştir. Saygı sunma, dua etme, bağlanma,[181] ibadet etme, bağışlanmayı isteme, yalvarma anlamlarındaki Arapça “salat” ile namaz aynı anlama gelmektedir.[181][182] Hinduizm’de tanrıya/kurtuluşa ulaşmak için yapılan Surya Namaskar yogasında -kıyam, rüku, secde gibi- namaz benzeri tekrarlanan hareketler ile tekrarlanan dualar vardır. Ayrıca günde 5 vakit yapılan Nama-Yajna’dan hemen önce vücudun 5 farklı yeri -abdest alma gibi- suyla temizlenirdi. Hinduizm’de oruç mevcuttu öyle ki Buda’nın 49 gün boyunca oruç tuttuğu bile söylenir. Orta Doğu’da İslam’dan önceki namaz(lar)ı etkileyenler arasında Hinduizm’deki bu namaskar(lar) da bulunmakta[181] olup görüşüme göre bu etkileşme İpek ve Baharat yolları eşliğinde gelen Hindu alıcı ve satıcılarla ve/veya Orta Doğu’da kurulan büyük panayırlara gelen Hindular ile ve/veya da Hinduizm’i yaymaya çalışan çeşitli Hindu gurularla olmuş olmalıdır.
Yahudi ve Hıristiyanlar’da rüku olmaksızın kıyam ve secde ile tekrarlanan dualar eşliğinde namaz vardı: Oruç da katı kurallar eşliğinde mevcuttu.[183] Sabiiler günde 7 vakit (veya 5 vakit) kuzeye dönerek tekrarlanan dualar eşliğinde namaz kılıyorlardı, vaftiz şeklinde abdest de alıyorlardı: Yılda 1 ay oruç tutuyorlardı. Manihanizm’deki namaz da Sabiilik’teki namaza benzerdir: Burada ise yılda 100 gün oruç tutumu vardır.[184]
___________________
[181] Bu sitedeki yazılarıma bk. (Dizin 194, 198-201).
[182] M Kâmil Yaşaroğlu, “Namaz”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), TDV İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2006, <http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c32/c320256.pdf> Erişim: Mayıs 2018, Cilt: 32, s. 350. ss. 350-357.
[183] Bu sayfadaki bk. 261. konu.
[184] Bu sitedeki yazılarıma bk. (Dizin 273, 277).