SİTE DİZİNİNDEKİ 315. KONU
HALLAC-I MANSUR: “EN-EL HAKK – BEN ALLAH’TAN İBARETİM”
Hallac-ı Mansur (858-919/922) “En-el Hakk” (Ben Hakk’ım) yani insanın Allah’ın bir parçası olduğunu söylemiştir. Hakk, Allah’ın 99 isminden biridir. Hakk; Varlığı hiç değişmeyen, hiç yok olmayan ve gerçek olan anlamına gelir. Bir bakıma bu söz Ben Allah’ım – Ben Allah’tan gayri değilim – Ben Allah’tan ibaretim – Ben Allah’a (Sevgili’ye) aitim diye de düşünülebilir.
Rivayete (söylentiye) göre Mansur idam edilmeden önce bağlandı ve halk taş atmaya başladı, atılan taşlara hiç ses çıkarmadı fakat bir dostu gül attığında inledi: Sebebi sorulduğunda “Taş atanlar beni yakînen tanımayanlardır. Tabiidir ki halden anlamazlar. Halden anlayanların bir gülü bile beni incitti.” cevabını verdi.[25]
SİTE DİZİNİNDEKİ 316. KONU
ABDÜLKADİR GEYLANİ’NİN DÜŞÜNCELERİ
1077’de İran’da doğdu. Soyu Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hasan’a dayandığı düşünülüyor. Bağdat’ta eğitim görerek burada vaazlar verdi. Sonra yaklaşık 25 sene inzivaya çekildi. Sayısız müridi oldu. 1165’te Bağdat’ta vefat etti. 15 eser bıraktı. Genel olarak düşünceleri ise şunlardır.
• Kadere karşı gelinmemelidir.
• Kıyamet’te organlar Allah tarafından konuşturulur.
• Dünyadakileri ne kadar çok terk edersen, Ahiret’te o kadar çok kazanırsın.
• Bela ve fakirlik sende ne kadar fazla ise ve sabredersen bu Allah’ın seni sevdiğinin göstergesidir.
• Dinin gereklerini -namaz, oruç vb.- muhakkak yapmalı ve camiden ayrılmamalı.
• İnsanların her türlü yorum yapmasına karşıydı: Ona göre ‘bence’ yoktu.
• Mezhep tutuculuğuna karşıydı.
• Düşünmek beyne ait değil kalbe aittir.
• Fakirlerin zenginliğe, hastaların sıhhata kavuşma arzusuna karşıydı. Bu helak sebebi olabilir, yetin, demekteydi.
En çarpıcı sözlerinden birini aynen aktarıyorum: “Ben sana bir söz söyleyince sen onu Allah’tan geliyor gibi kabul et. Çünkü o sözü bana söyleten O’dur.”[26]
___________________
[25] H. İbrahim Durgutluoğlu, “Hallâc-ı Mansûr (Kuddise Sirruh)”, Zuhur Dergisi, Sayı: 6, 26 Şubat 2011, <http://www.zuhurdergisi.com/resimler/sayilar/23.pdf> Erişim: Nisan 2018, s. 28-30. ss. 28-30.
[26] Abdulkadir Geylani, “Geylani Külliyatı”, Çevirenler: Prof. Dilaver Gürer, Prof. Mehmet Eren, Doç. Osman Güman, İlyas Aslan, Derya Çakır, Gelenek Yayıncılık, İstanbul, 1. Basım, Temmuz 2012, s. 19-35.