Antik Mısır’da (MÖ 3.000-1.500) insanlar öldüğünde ya yeraltına ya da gökyüzüne yani yıldızlara giderdi. Gök, dişil / ana idi. Dişilin doğurma kabiliyetinden, ölüler gökte yeniden doğardı. Firavun ayrıcalıklı olarak ikinci doğuşunda Tanrı olurdu. Ölen firavun, dolambaçlı yollardan Güneş’e ulaşır ve tahtına otururdu ve buradan yargılamaya devam ederdi. Firavunlar, Ulu Tanrı Atum’un (Ra) oğludurlar.
Bütün Kadim Mısır’daki Osiris Tanrısı’nı anlatan metinlerin özeti şudur: Osiris, Mısır’ı çok iyi yönetiyordu. Erkek kardeşi Seth ona tuzak kurdu ve onu öldürdü. Osiris’in eşi büyük büyücü İsis Tanrıçası ölü eşinden hamile kaldı ve Horus Tanrısı doğdu. Horus büyüdü ve amcası Seth’e saldırdı. Seth onun bir gözünü çıkardı lakin o gözünü geri alarak zaferi kazandı. Horus ölüler diyarına -cehenneme- indi ve babasına bir gözünü vererek onu canlandırdı. Artık Osiris’in yerine Horus geçmişti ve Osiris bu canlanma ile her şeye “Hayat Enerjisi”ni yani ruhu verdi. “Tek Gözlü Horus” da yönetici olarak devam etti. Bu hikâye MÖ 2700’lere dayanır. Osiris, oğlu Horus’un yönetiminin refahını sağlar. Yani ölen firavun, tahta çıkan firavunun yönettiği krallığın refahını sağlar şeklinde ritüel devam eder. Sonuçta firavun hem Horus’dur hem de Ra’nın oğludur. Mısır’da; MÖ 2.000’e kadar Ra kültü hâkimken sonrasında Horus kültü hâkim oldu.[34] (Buradaki tek göz kavramı, Masonik / İllüminatik Tek Göz kavramıyla ilişkilendirilebilir.[35])
Horus mevcudiyetini korurken, firavunlar, eski Tanrılardan “Amon”u sahneye çıkarırlar. Amon “Gizli” ve “Görünmez” bir Tanrıdır. Ra ile özdeşleştirilerek Amon-Ra adıyla anılır. Amon-Ra artık en üstün Tanrı olmuştur. Mısır, topraklarını genişletti, öyle ki MÖ 1400’lerde sınırları Suriye’ye kadar uzandı. Bu dönemlerde Amon-Ra evrensel bir Tanrıya dönüştü, Anadolu’ya kadar ulaştı. Mısır Mitolojileri’yle diğer halkların mitleri kaynaştı.[34] (Amon Tanrısı önemlidir. Çünkü; Semavi Dinler’de “gizli / görünmez olan Tek Tanrı” kavramının -görüşüme göre- öncüllerindendir.)
Tevrat ve İncil’deki Benzerliği-Analizi
Tevrat: Mısır’dan Çıkış 33:1 Rab, Musa’ya… 33:20 “Ancak, yüzümü görmene izin veremem. Çünkü yüzümü gören yaşayamaz.” 33:23 “Elimi kaldırdığımda, sırtımı göreceksin. Ama yüzüm görülmeyecek.”
İncil: Pavlus’tan Timoteos’a Birinci Mektup 1:17 Onur ve yücelik sonsuzlara dek bütün çağların Kralı, ölümsüz ve görünmez tek Tanrı’nın olsun! Amin.
___________________
[34] Eliade, age., s. 112-146.
[35] Bu sitedeki yazıma bk. (Dizin 327)