Konu 98: DNA: Deoksiribo Nükleik Asit

Bir anne gebe kaldığında sadece 1 hücre oluşur. Bu hücrenin çekirdeğinde adeta bir zincirden oluşmuş 1 DNA molekülü bulunur. Zinciri oluşturan A, T, G ve C molekülleridir, bunlara nükleotit denilir. Bu küçük moleküller de hep aynı elementlerin birleşiminden oluşur. Nükleotitler tüm insan, hayvan ve bitkilerde aynıdır. Bunların farklı dizilimleri ile farklı canlılar oluşmuştur. Siz ile kardeşiniz arasında dizilim farkı az, siz ile karpuz arasında dizilim farkı biraz daha fazladır. Ama siz ile karpuzun temel yapısı aynıdır.^[4] Örneğin insan ile şempanze arasındaki gen dizilimi %98,4 aynıdır.^[5] Başlangıçta sizi oluşturacak olan tek hücre, DNA’nın kopyalanması ile ikiye bölünür. Sonra 4’e, 8’e, 16’ya derken bölünme trilyonlarcayı bulur. İlk hücredeki DNA; vücudunuz nasıl olacak, kişiliğiniz nasıl olacak, hayatta neler yapacaksınız gibi sizi siz yapacak bütün bilgileri içerir, kopyalanma ile bu bilgi değişmez olduğu gibi kalır.

İnsanda 1 katrilyon hücre vardır. Her hücrede DNA vardır. Bir hücredeki 1 DNA molekülündeki dizilim; 46 ciltlik kitap yazısına denk gelir, yani 46 kitaptan oluşan 46 ciltlik ansiklopedi kitaplarına benzer. Her bir cilde Kromozom adı verilir. Her bir ciltteki sayfalara da Gen adı verilir. Bırakın gen sayımızı hesaplamayı, DNA sayısını hesaplamaya kalksak bile akıl almaz bir sayıya ulaşırız. Protein vücudumuzun çoğunu oluşturur. DNA verdiği kodlarla amino asit üretir. Amino asitler dizilerek proteini meydana getirir. Yani DNA protein üretim merkezidir. Protein vücuttaki kimyasal süreçleri yönetir. DNA hiçbir zaman yaşlanmaz. DNA ya da Genler ölümsüzdür. Nesilden nesile aktarılır. Ciltlerin sayfalarındaki kelimelere baktığımızda, dünyada yaşamış gelmiş geçmiş tüm canlıların isimlerini okuyabiliriz, yani izlerini görebiliriz. Empati kurarak bir köpek gibi düşünebilmenizin sebebi budur!.. Bizler DNA’yı koruyan bir kalkan gibiyiz ya da onu koruyan bir makine gibiyiz. DNA bizim için yaşamıyor, biz DNA için yaşıyoruz!..^[4]

___________________
^[4] Richard Dawkins, “Gen Bencildir”, (Kitap özeti), Çevirmen: Asuman Ü. Müftüoğlu, TÜBİTAK Yayıncılık, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 19, 1. Baskı, Ankara, Mayıs 1995, <http://www.ozetkitap.com/kitaplar/gen_bencildir.pdf> ET: Haziran 2018, s. 1-17. (Bu özetin daha genişi için bk. <http://web.itu.edu.tr/kcankocak/docs/ek_okumalar/Dawkins_Gen_Bencildir-1-81.pdf> ET: Haziran 2018)
^[5] Detaylar için bu sitedeki yazıma bk.